Ngày 15/7/2025, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam phối hợp với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) tổ chức Diễn đàn Cấp cao liên khu vực về mô hình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác Nam – Nam thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

Diễn đàn có sự tham dự của các Bộ trưởng Nông nghiệp và quan chức cấp cao đến từ 17 quốc gia châu Á và châu Phi, bao gồm: Bhutan, Nepal, Tunisia, Zambia, Zimbabwe, Ghana, Ethiopia, Cameroon, Mozambique, Sierra Leone, Bờ Biển Ngà, Gabon, Cộng hòa Dân chủ Congo, Malawi, Lesotho, Nam Sudan và Việt Nam.

Đây là lần đầu tiên một diễn đàn quốc tế quy mô lớn về OCOP giữa các nước đang phát triển được tổ chức, thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong chia sẻ kinh nghiệm và kiến tạo không gian hợp tác toàn cầu trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn.

HỢP TÁC QUỐC TẾ HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU “BỐN TỐT HƠN”

Phát biểu khai mạc, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trườngnhấn mạnh: "Diễn đàn là kết quả cụ thể từ sáng kiến của Tổng Giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc, được khởi xướng trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 2/2025. Sự kiện góp phần kết nối các nỗ lực toàn cầu và khu vực trong thực hiện chương trình OCOP, hướng tới mục tiêu “Bốn tốt hơn” mà FAO đề ra: Sản xuất tốt hơn, Dinh dưỡng tốt hơn, Môi trường tốt hơn và Cuộc sống tốt hơn".

Thứ trưởng Trần Thanh Nam: "OCOP không chỉ đơn thuần là thương hiệu mà là một mô hình phát triển tổng thể, tích hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân".

Từ năm 2018 đến nay, chương trình OCOP được Chính phủ Việt Nam triển khai rộng khắp nhằm phát triển kinh tế nông thôn trên cơ sở phát huy nội lực và lợi thế đặc thù từng địa phương. OCOP không chỉ đơn thuần là thương hiệu mà là một mô hình phát triển tổng thể, tích hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân, tập trung vào nâng cao năng lực, kiểm soát chất lượng, xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường cho sản phẩm nông thôn.

"Tính đến tháng 6/2025, Việt Nam đã có 16.855 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó 72,8% đạt 3 sao, 26,7% đạt 4 sao và 126 sản phẩm đạt 5 sao".

Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hơn 60% chủ thể OCOP ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu bình quân 18% mỗi năm. Sự phát triển này không chỉ tạo ra hàng triệu việc làm mà còn góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng sống cho người dân nông thôn, thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới.

Chương trình OCOP của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Bà Beth Bechdol, Phó Tổng Giám đốc FAO toàn cầu, cho biết sáng kiến này không chỉ là động lực phát triển kinh tế địa phương mà còn là nền tảng cho chiến lược tăng trưởng nông nghiệp bền vững. Việc đa dạng hóa sản phẩm, tăng khả năng chống chịu và thúc đẩy chia sẻ tri thức giữa các quốc gia là chìa khóa để châu Á và châu Phi cùng hành động, cùng tiến về phía trước.

Bà Beth Bechdol, Phó Tổng Giám đốc FAO, phát biểu tại Diễn đàn.

Bà Beth Bechdol nhận định: "Việt Nam đang nổi lên như một “điểm đến tri thức” về phát triển nông nghiệp nông thôn dựa trên giá trị bản địa và kết nối toàn cầu. Thực tiễn thành công của Việt Nam trong xây dựng thương hiệu, kiểm soát chất lượng và phát triển sản phẩm nông thôn đặc trưng là minh chứng cho năng lực chuyển đổi mô hình sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị bền vững".

Thông qua sáng kiến “Mỗi quốc gia một sản phẩm ưu tiên” (phiên bản quốc tế của OCOP) FAO đang hỗ trợ phát triển 56 sản phẩm nông nghiệp đặc trưng trên toàn cầu. Sáng kiến này hướng tới mục tiêu phát huy giá trị văn hóa bản địa, nâng cao sinh kế cho người dân nông thôn và thúc đẩy một hệ sinh thái sản xuất lương thực minh bạch, xanh và bền vững.

Nhiều Bộ trưởng từ các nước châu Phi tham dự Diễn đàn.

Tại diễn đàn, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề xuất thiết lập một mạng lưới chia sẻ chính sách, công nghệ và thị trường giữa các quốc gia Nam - Nam. Đồng thời, khuyến nghị thí điểm mô hình hợp tác công - tư - cộng đồng nhằm huy động nguồn lực tài chính, kỹ thuật và tri thức bản địa phục vụ phát triển nông thôn bền vững. Đặc biệt, Việt Nam nhấn mạnh đến việc nâng cao năng lực cho các nhóm yếu thế như phụ nữ, người cao tuổi, người khuyết tật và cộng đồng dân tộc thiểu số thông qua OCOP.

Bên cạnh đó, các văn phòng FAO khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang đẩy mạnh hợp tác với các trung tâm khoa học và đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao chuỗi giá trị các sản phẩm nông nghiệp đặc biệt (SAP). Những tiến bộ trong công nghệ dinh dưỡng, truy xuất nguồn gốc địa lý và quản trị môi trường đang góp phần làm cho sản xuất nông nghiệp trở nên thông minh, thích ứng hơn với biến đổi khí hậu và thị trường quốc tế.

TĂNG CƯỜNG HỢP TÁC NAM - NAM

Bên lề Diễn đàn cấp cao liên khu vực về mô hình OCOP, vào chiều ngày 15/7/2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã có các cuộc gặp song phương với lãnh đạo ngành nông nghiệp nhiều quốc gia châu Á và châu Phi nhằm thúc đẩy hợp tác thực chất, đặc biệt trong chuyển giao công nghệ, phát triển cây trồng chủ lực và đảm bảo an ninh lương thực.

Tại cuộc gặp với ông Samuel Dalitso Kawale, Bộ trưởng Nông nghiệp Malawi, hai bên bày tỏ thiện chí tăng cường hợp tác trên nền tảng quan hệ ngoại giao đã thiết lập, đồng thời khẳng định vai trò đầu mối hợp tác cần tiếp tục được phát huy. Bộ trưởng Samuel đề xuất hai nước đẩy mạnh hợp tác trong sản xuất thuốc lá – cây trồng chủ lực của Malawi – cũng như các nông sản tiềm năng khác.

“Việt Nam cần tận dụng hiệu quả các cơ hội thương mại tại Malawi để mở rộng thị trường, gia tăng giá trị sản phẩm và cùng hướng đến lợi ích bền vững. Chính phủ Malawi cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và phát triển tại thị trường nội địa,” Bộ trưởng Samuel khẳng định.

Nhiều Bộ trưởng tham dự Diễn đàn

Gặp lãnh đạo ngành nông nghiệp Việt Nam, ông Hussein Abdelbagi Akol,  Bộ trưởng Nông nghiệp và An ninh Lương thực Nam Sudan, cho biết cao lương là cây lương thực thiết yếu tại nước này, nhưng đang đối mặt với thách thức về điều kiện canh tác, biến đổi khí hậu và thiếu vốn. Đánh giá cao mô hình OCOP và thành công của Việt Nam, ông Hussein Abdelbagi Akol kỳ vọng sẽ học hỏi để xây dựng chương trình phát triển nông nghiệp phù hợp.

Thứ trưởng Hoàng Trung cho rằng cao lương – sản phẩm OCOP chủ lực của Nam Sudan - có thể trở thành điểm khởi đầu cho hợp tác nông nghiệp giữa hai nước. Việt Nam sẵn sàng chuyển giao công nghệ, kinh nghiệm nghiên cứu giống và hỗ trợ phát triển cây trồng này theo hướng bền vững.

"Việt Nam cam kết đồng hành cùng các quốc gia châu Phi trong việc đảm bảo an ninh lương thực, đặc biệt tại Malawi và Nam Sudan, trong khuôn khổ hợp tác Nam – Nam. Các nước cần xác định rõ lộ trình, mở rộng trao đổi đoàn và phối hợp tìm kiếm hỗ trợ từ các đối tác phát triển, định chế tài chính quốc tế để triển khai hợp tác hiệu quả".

Ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam.

Các Bộ trưởng đến từ các quốc gia châu Phi tham quan các gian hàng sản phẩm OCOP của Việt Nam.

Trong cuộc gặp với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Chăn nuôi Nepal Ram Nath Adhikari, hai bên thống nhất tăng cường hợp tác trong quá trình chuyển đổi hệ thống lương thực, thực phẩm. Phía Nepal bày tỏ ấn tượng sâu sắc với những cánh đồng lúa trù phú tại Việt Nam, và khẳng định sẽ gửi lời mời chính thức để Việt Nam tham dự Diễn đàn Lương thực Quốc gia sắp tới.

Bộ trưởng của Nepal kỳ vọng hai nước sẽ mở rộng thương mại nông sản và đẩy mạnh trao đổi chuyên gia trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, hoa – cây cảnh, công nghệ sau thu hoạch… Đáp lại, Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Nepal xây dựng chương trình OCOP, xác định sản phẩm đặc trưng và chia sẻ các mô hình phát triển phù hợp.

Theo chương trình, ngày 16/7/2025, các đại biểu quốc tế đến dự Diễn đàn sẽ có chuyến thăm các mô hình OCOP tại tỉnh Ninh Bình, qua đó giúp thúc đẩy quá trình hợp tác giữa các quốc gia trong thời kỳ mới. 

Nguồn: TBKTVN